Disleksi nedir? Disleksi ne demek?

ICD-10'a göre,

Disleksi, çocuğun sadece zihinsel yaşı ile açıklanamayan, okulda yetersiz öğretim ile okuma becerilerinin gelişiminde önemli rolü olan bir dil ve konuşma bozukluğudur.

Disleksi temelde bir öğrenme-algılama bozukluğudur. Çocuğun temel eğitimi aldığı evden sıyrılıp okuldaki formel ve informel eğitimde yaşadığı öğrenme güçlüğüne ilişkin bozukluktur.

Disleksi belirtileri nelerdir?

Okuduğunu anlama becerileri, kelime tanıma, sesli okuma becerileri ve okuma gerektiren görevler etkilenebilir.

Bu okuma bozukluğuna sıklıkla, okumada bir miktar ilerlemeden sonra bile, bazen ergenlikte devam eden yazım güçlükleri eşlik eder.

Disleksili çocukların belirli bir dil ve konuşma gelişimi bozukluğu geçmişi vardır.

Dilin mevcut işleyişinin derinlemesine bir değerlendirmesi, her iki türden(yazma ve okuma zorluğu) olarak tanımlanabilen durumların bir arada var olduğunu ortaya koymaktadır.

Düşük okul performansına ek olarak, sık görülen komplikasyonlar, düzensiz okula devamsızlık ve özellikle üst sınıflarda sosyal uyum sorunlarıdır.

İki bozukluk daha vardır:

1. Harf, hece, kelime, cümle veya metin düzeyinde olabilen disgrafi - yapması mümkün olmayan veya yazmada belirli zorluklar.
2. Akalkuli - yapması mümkün olmayan veya matematiksel işlemleri hesaplama ve gerçekleştirmede belirli zorluklar.

Çocuğun zihinsel gelişiminde bir problem olmamakla birlikte, öğrenme süreci gerçekleştirmek için zihnin öğrenmeye yönelik bir örgütlülüğünün olmaması ile yakından ilişkilidir.

Çocuğun okuma-yazma-anlama ve anladığını geri bildirim olarak tekrar anlatabilme potansiyeli tam anlamıyla oluşmadığı için öğrenme noktasında performansı düşmektedir.

Özellikle okul çağı gelişimsel dönem çocuklarında sıklıkla rastlanan bir öğrenme bozukluğu olan dislekside, çocuklar çoğu zaman ünlü ve ünsüz harflerin okunuşunda problemler yaşamaktadır. Dolayısıyla diğer dil ve konuşma bozukluklarından farklı olarak dislekside çocukların konuşmasında bir sorun yoktur.

Ancak öğrenme güçlüğüne bağlı olarak yavaş ya da az konuşma gibi özellikler görülebilmektedir. 

Disleksi, zekadan bağımsız hareket etmektedir.

Disleksi olan çocuk son derece zeki olabilir, düşüncede özgün söylemler üretebilecek kadar güçlü bir altyapısı da olabilir. Ancak bunlar çocuğun disleksi olmasının önünde engel değildir; çünkü disleksi çocuğun daha çok okuma, yazma ve anlama boyutlarını etkilemektedir. Söz konusu problem beyindeki sinir sisteminin organizasyonundaki koordinasyonundaki bir problemdir.

Disleksi olan çocuklarda en fazla görülen belirtiler harflerin birbiriyle karıştırılması ve bunun yanında rakamların da harfler gibi farklı algılanması öne çıkmaktadır.

• Harflerde özellikle s-ş, b-d, m-n, p-q ve c-ç birbiriyle karıştırılırken; rakamlarda ise 6-9 ayrımı öne çıkmaktadır.
• Çocuklar tersten görme özelliği de gösterirler. Örneğin; 27 sayısını 72 olarak okuma.
• Disleksili çocuklar kitap okurken bazı kısımları gözden kaçırabilir ve satır atlayabilirler. 

Disleksili bir çocuğa sahip ebeveynler, çocukla olan ilişkisinde dikkat etmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Özellikle de çocuğun probleminin geçici bir problem olduğu ve zaman içerisinde gerekli terapiler ve öğretilerle dönüşüm sağlanacağı inancı çocuğa yerleştirilmelidir. Nitekim, öğrenme güçlükleri ya da bozuklukları, kişinin gayreti ve terapistin ortaya koyacağı seans planları ile çözüme kavuşmaktadır.

Ebeveynler çocukların gördüğü terapiye ilişkin tavır ve tutumlarını çoğunlukla terapi süreci içerisinde belirtmektedir. Buna karşın ebeveynlerin tutumunun yanında bu terapi sürecinde terapistin ebeveynlere yönelik tutumu da son derece önem teşkil etmektedir.

Disleksi Terapi Süreci

Terapi süreci, çoğu zaman terapist ile çocuk arasında gerçekleşen süreç olarak algılanmaktadır.

Oysaki periyodik olarak seanslara katılan terapist çocukla sadece haftada 2-4 saat geçirmektedir. Çocuğun geri kalan zamanda terapi desteğini ebeveynden alması gerekliliğini vurgulamakta fayda vardır. Buradan hareketle ebeveynler üstlenmedikleri sorumlulukları haftada 2-4 saat aralığında terapi aldığı terapiste yüklemektedir.

Disleksi Terapi Sürecinde Terapist, Aile ve Çocuk

Terapist bir yol çizer, bu yolda ebeveynler çocuklarıyla birlikte yürür ve çalışma yürütür. Terapist yol gösterici konumdadır. Rehabilitasyon merkezlerinde özel eğitim alan dil ve konuşma bozukluğu olan çocukların ebeveynlerinin dil ve konuşma terapisi hizmetine yönelik tutumlarının belirlenmesinde terapist-çocuk-ebeveyn üçlüsünde herkesin sorumluluğunu yerine getirmesi süreci başarıyla tamamlayacaktır.