Konuşma Terapisinde Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

1. Gösteri Metodu:

Konuşma terapistinin her bir kademede çalıştığı, iletişim bozukluklarının tedavisinde önde gelen bir yöntemdir. Her düzeltici ve terapötik aşamanın başlangıcında özellikle önemlidir. Genel olarak daha anlaşılır kılmak adına şöyle tarif edebiliriz.

Dil ve konuşma terapistinin terapi sürecinin henüz başlangıcında kişiye olumlu katkı sağlaması adına ya da ilgili çalışmalarının verimini arttırma düşüncesiyle yapılan ilk motivasyon zamanıdır.

İletişim kurma ve terapist-terapi görecek kişi arasındaki bağ kurma zamanır diyebiliriz. Dil ve konuşma terapisine iyi bir başlangıç terapi yöntemlerinin kazanımlarını arttırdığı gibi başarıya ulaşma sürecini de kısaltacaktır. Bir hastayla doktor ilişkisini düşünürseniz bazı doktorlar vardır ki kendilerini gördüğünüzde bile iyileşmeye başladığınızı hissedersiniz :)

Kısacası konuşma terapisinin nasıl başladığını ve nasıl ilerleyeceğini belirleyen ana yöntem, gösteri metodudur.

2. Gözlem Metodu:

Konuşma terapisinde gözlem, genellikle gösteri metoduyla paralel, sürekli olarak bulunur.

Gözlem ile birlikte, konuşma terapisti düzeltilmesi gereken hataları kaydeder ve bozukluğun belirtilerinin dinamiklerini izleyerek tedavide esnek değişikliklere yol açar.

Gözlem ve gösteri, konuşma terapistinin konuşma bozukluğu olan kişiyi etkilemek için kullandığı yöntemlerdir. Aynı zamanda doğru konuşmayı öğrenmek için de kullanılan yöntemlerdir:

Ülkemizde yakın zamanda “müşteri” olarak kabul edilen iletişim bozukluğu olan kişi, konuşma terapistinin gösterdiği örüntüleri gözlemlemekte ve bunları yeniden üretmeye çalışarak becerilerini göstermektedir.

3. Tekrarlama (Alıştırma):

Bu yöntem bir dereceye kadar konuşma terapisinde teşhis yöntemi olarak kullanılır. Asıl ana uygulama zamanı, konuşma terapisinin ilk aşamalarında, erken dönemlerindedir.

Gözlem ve gösteri, egzersiz ve tekrarlamayı esas alan ve konuşma terapistleri tarafından en sık kullanılan yöntemlerdir.

Başlangıçta, konuşma terapisti bir gösterici rolünü oynar. Konuşma terapistinin gözetimini altında gösterilen örneklerin tekrarı yapılır.

Konuşma kuralları üretmeye yönelik ilk girişimler, konuşma terapistinden sonra veya onunla birlikte tekrarlar olarak yapılır. Tekrarlama taklit ile yapılır, ancak süreç ilerledikçe, kişi giderek doğru konuşmayı üretmeye çalışır. Böylece taklit unsuru kendi kendine bağımsız uygulamaya dönüşerek kaybolmaya başlar.

4. Sözlü Yöntemler:

• Sohbet, Konuşma, Görüşme
• Anlatış, Hikaye, Bir Olayı Az Çok Ayrıntılarıyla Anlatma
• Okuduğunu veya Söyleneni Kendi Sözleriyle Anlatma, Söylem.

Pedagojide yaygın olarak kullanılırlar ve konuşma terapisinde genellikle zaten hakim olan bir dereceye kadar doğru konuşmayı iyileştirmenin bir yolu olarak yer alırlar ve hem terapi sürecinde hem de tanı sürecinde kullanılan yöntemlerdir.

Konuşma terapisi yöntemi olarak, sohbet-konuşma neredeyse en başından sonuna kadar tüm formlarında uygulanır.

Bu yöntemlerden diğerleri - hikaye anlatımı, yeniden anlatım - daha karmaşık sözlü konuşma biçimlerinin uygulanması gerektiğinde, esasen terapinin sonuna doğru daha sınırlı bir uygulamaya sahiptir. Konuşma bozukluklarında kullanılan daha özel sözlü yöntemler, çeşitli varyasyonlarda ve farklı amaçlar için geliştirilen okuma ve yazmadır.

5. Manipulatif yöntemler:

Günlük pratik bir içeriğe sahiptirler, (inşaat, kesme, yapıştırma, düzenleme, montaj, çizim, vb.) ve diğer konuşma terapisi yöntemlerini tamamlarlar.

Hem düzeltici-eğitimsel rol hem de sözel alıştırmalara destekleyici, boşaltma veya örnekleme rolü verilebilir. Sözel olmamakla birlikte, manuel ve oral, sırasıyla sözel aktivite arasındaki anatomik-fizyolojik ilişki göz önüne alındığında, konuşma terapisinde manipülatif yöntemler uygun şekilde değerlendirilir.

Tanıda ve özellikle çocuklarda iletişim bozukluklarının tedavisinde oyun yöntemi çok sık kullanılır. Oyun, bir çocuğun iletişim kurması, kendini ifade etmesi ve gelişmesi için en doğal yoldur. Oyun biçiminde dünyayı ortaya çıkarır, ahlaki ve sosyal normları, bilgiyi, iletişimi ustalaştırır.

Bugün bazı ülkelerde konuşma terapisi çocuk için bir tür bilim olarak görülmektedir. 150 yıl öncesine kadar modeli genel olarak bugüne kadar korunmuş orijinal formunda konuşma terapisi, yetişkinler için yaratılmıştır. Daha sonra, çocuklar modern konuşma terapisinde yoğun bakım konusu oldu. Bu nedenle çocuklarda kullanılan yöntemlerin değiştirilmesi ihtiyacı ortya çıktı.

Bir konuşma terapistinin çalışması, aşağıdaki koşullar altında mümkün olan çocukluk özelliklerine ustaca adapte edilmelidir:

• Yöntem ve prosedürler oyun şeklinde veya o anki durumun seyirine uygun gerçekleştirilmelidir.
  Okul öncesi ve ilkokul çağında; oyunla ilgili çok çeşitli, zengin metodolojik literatür, farklı oyun türleri (didaktik, sözel, mobil vb.) ve konuşma terapisi amaçlarına dönüşme fırsatları vardır. Bunların konuşma terapisi amaçlarına dönüşmesi için fırsat sağlarlar.
• Prosedürlere ilişkin talimatlar açık ve anlaşılır bir dilde verilmelidir.
• Çocuklara erişilemeyen anlaşılmaz yöntem ve prosedürlerden kaçınılmalıdır veya oyun durumlarında modellemeler yaparak ve bazı yöntemler ve prosedürler çeşitli açıklayıcı materyaller kullanarak çocuklara erişilebilir haline dönüştürülebilir.
• Çocuklu aktiviteler, hayal güçlerini ve onlara katılma motivasyonlarını uyandıran uyarıcı bir atmosferde gerçekleştirilmelidir.